Ba’ax le baakeryailo’

La baakeryailo’ jump’eel cha’an ku beeta’al ichil junp’eel kaj, yo’olal u k’inbesa’al u yúumil le kaajo’. 

Ti’ le cha’ana’ ku takpajal ya’ab mako’ob ku much’kubao ti’al u tsikbato’o’ob bix kun yúuchul u chaanil le kaajo’, maax kun ts’aak u jaanlil, máax kun ts’ik u boladori, maax kun ts’iik u yuuk’li te maxo’ob kun talo’ob te chano’.

Tial ka beilak u yúuchul u chaanil le kaajo’ ku yeita’al juntúul xch’upal ti’al k’aamik le chano’o maako’obo  báax orkestai ken u taaso’ob ka beychak u ook’osta’al le jaranao.

Le maxo’ob ku tuuklik jook’ol te baakeryailo’ le xchulalo’obo ku buukintik u uutsi nook’ le bix u terno, u tokado,u sinta, rebos, yéetel xan u alajas. Le xipalalo’obo ku buukinko’ob u sak nook’, u pañuelo, u xanab yéetel u p’ook.

Ti'al ken kaajak le baakeryailo' ku ya'alal u k'áabá tulakal le kajo'ob talo'ob te cha'ano'.

way lúumil Yucatane jejelas u beta'al le baakeryailo' ichil le kaajo'obo  yaa kaajobe' ku beea'al un konkursoi tu'ux le máax jach uts u óok’oto' ku ts'a lu premyoi. tulakal le baalo'oba ts'u k'eexpajal men ka'ach úuchile' te' baakeryailo' mun mak'anta'a le konkurso. U la' ba'ax ku beta'al ken ts'o'okok le cha'ano' ku bisa'al páak’bil junp'éel x ya'ax che' te' tu chúumuk tu'ux ku paayle' wakaxo'. ken tsoke lemaxo'ob yaano'ob telo' ku t'aanlo'ob ti'al ka' manko'ob tu najil le máax kun ts'aik le uuk'lo'.